Programma 2 Leefomgeving

Openbare ruimte

Openbare ruimte

De openbare ruimte is van iedereen en kent vele vormen van gebruik. Van een plek kunnen verschillende doelgroepen gebruik maken met elk hun eigen wensen en beleving. Gezien de beperkte ruimte zullen we meerdere functies toe moeten staan. Dit maakt de prioritering ingewikkeld omdat voorrang voor de een, het niet honoreren van de wens van de ander kan betekenen. Gelukkig hoeft dit niet altijd. Denk maar eens aan een plein wat in de avond en nacht wordt gebruikt om te parkeren en overdag ruimte biedt voor een weekmarkt. Op een andere manier kan er ook gekeken worden naar functies van de buitenruimte: een weg om over te rijden, maar ook om hemelwater over af te voeren naar een kolk of berm. Bovengrondse elementen zijn behoorlijk zichtbaar, maar ondergronds zijn er ook veel objecten waar de gemeente een rol in speelt. Veelal zijn we gericht op het menselijk gebruik van de openbare ruimte, maar de laatste jaren is er steeds meer aandacht voor 'andere' gebruikers van de openbare ruimte zoals: flora en fauna. Bewoners kunnen zelf ook signalen van tekortkomingen in de buitenruimte geven. Bijvoorbeeld via fixi. Een laagdrempelige manier om Meldingen Openbare Ruimte (MOR) te kunnen doen. Deze meldingen worden ook gebruikt als sturingsinstrument voor het beheer van de openbare ruimte. 

Leeswijzer
De gemeente heeft een zorgplicht om alle voorzieningen in de buitenruimte in goede staat van onderhoud te houden zodat ze functioneel gebruikt kunnen worden.

In het onderhoud van de voorzieningen in de buitenruimte zoals bijvoorbeeld, wegen. Speelvoorzieningen, bruggen etc, zijn twee aspecten van belang: de technische staat en de functionele staat van voorzieningen.

Technische staat
Van oudsher gaat beheer met name over het technische staat van de voorzieningen in de leefomgeving. Zaken waaraan gedacht moet worden zijn bijvoorbeeld de staat van het asfalt, de groei van een boom, ruimte voor bekabeling onder de grond en veiligheid rondom speeltoestellen. Kortom de kwaliteit van de voorziening.

De technische staat van een voorziening is meetbaar. Dat neemt niet dat

Er kan worden gedacht dat beheer van de openbare ruimte niet politiek gevoelig is: de technische staat is relatief eenvoudig meetbaar en een asset gaat immers ook vele jaren mee. Maar toch is dat niet zo. Zelfs voor het meer technische aspect van de leefomgeving is het gevoelig voor sentiment van diverse gebruikers. Dit komt doordat de leefomgeving als unieke eigenschap heeft dat er vele duizenden mensen tegelijkertijd gebruik van maken. Daarnaast wordt er veel eigenaarschap gevoeld wordt door bewoners, omdat de voorzieningen in bezit van de gemeente (assets van de leefomgeving) heel tastbaar zijn. Dit maakt het voor gemeenten extra belangrijk om goed uit te dragen welke keuzes er worden gemaakt in onderhoud en/of vervanging, waarom en wanneer acties verwacht mogen worden.

Functionele staat
Naast de technische staat moet er ook steeds meer rekening worden gehouden met de functionaliteit van de leefomgeving. Deze functionaliteiten kunnen behoorlijk uiteenlopen, zelfs op dezelfde plek. Zo kan een plein door een marktkoopman anders worden ervaren dan een bewoner, een automobilist of fietser. De mate van kwaliteit van de leefomgeving zit dan met name in gebruikerswaarde, afspraken tussen gebruikers en tijdsgeest. Bij het opstellen van kaders om opgaven het hoofd te bieden, wordt het onderwerp beheer daarom ook 'aan de voorkant' meegenomen. Te denken valt aan waar laadpalen het beste geplaatst kunnen worden of hoe een plein groener gemaakt kan worden ten behoeve van hittestress en wateroverlast, maar ook hoe partijen gecoördineerd kunnen worden om één keer de straat te openen.

De functionele staat van de buitenruimte kan fluctueren, afhankelijk van de standpunten van gebruikers en zaken die op dat moment aandacht vragen. Gezien hier veel uiteenlopende invalshoeken mogelijk zijn, op hetzelfde stukje leefomgeving, ligt hier een taak voor gemeenten om gewogen beslissingen te maken en deze uit te dragen.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   We bieden een schone, hele en veilig openbare ruimte voor nu en in de toekomst,

dit doen we door GOED beheer.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

A1

Gewogen beheer betekent dat gemeenteraad en gebruikers van de buitenruimte ambities uitspreken en (waar mogelijk) vaststellen hoe de openbare ruimte het best gebruikt wordt. Participatie is hierin van groot belang waarbij alle gebruikers van de buitenruimte zeggenschap hebben.

We evalueren wat de staat van de assetmanagement-, beleids- en beheerplannen is voor alle kapitaalgoederen in de openbare ruimte.

A2

Overzichtelijk beheer wil zeggen dat activiteiten in of aan de openbare ruimte duidelijk en vooraf worden gecommuniceerd en vindbaar zijn.

We zorgen dat ambities, werkwijzen, plannen en planningen vindbaar zijn voor gebruikers van de openbare ruimte.

A3

Efficiënt beheer betekent dat wanneer er zaken in de openbare ruimte nodig zijn er gekeken wordt of er ook andere zaken spelen. Integraliteit wordt gezocht tussen verschillende activiteiten en waar mogelijk worden activiteiten tegelijkertijd uitgevoegd.

We stellen een meerjarenprogrammering op van alle onderhoudsactiviteiten in de openbare ruimte.

A4

Doelmatig beheer betekent enerzijds dat er gewerkt wordt volgens geldende wet- en regelgeving. Anderzijds dat er gezocht wordt naar de meest doelmatige inzet of aanwas van middelen.

We zetten in op het, daar waar mogelijk, verkrijgen van subsidies.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Omgang met energietransitie en ruimte voor innovatie in de ondergrond.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

B1

In het proces van vergunningverlening zoeken we naar een optimale aanpak en samenvoeging van activiteiten in de ondergrond. Hierin werken we samen met vergunningaanvragers en partners in de fysieke leefomgeving zoals nutsbedrijven.

B2

We bieden ruimte aan de uitrol van glasvezel en nieuwe netwerkverbindingen, maar zijn scherp op de staat van onze kapitaalgoederen na gedane activiteiten door derden.

B3

We bieden ruimte aan het verzwaren van het energienetwerk en nutsbedrijven zijn hiervan de trekker.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Een functionerend rioolstelsel en aanpak van waterproblematiek.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

C1

We stellen een nieuw gemeentelijk rioleringsplan op.

C2

Er wordt een plan gemaakt om hemelwaterafvoer af te koppelen en een gescheiden rioolstelsel te maken. Dit geeft voor de komende jaren inzicht in welke diameter hemelwaterriool per straat nodig is, wat direct input geeft voor onderhoudsprojecten, herinrichting of bij ontwikkeling van woningbouw. Hiermee krijgen we meer zicht op de daartoe benodigde investeringen over de komende decennia heen.

C3

We geven uitvoering aan het in 2024 vastgestelde Programma Water- en Klimaatadaptatie. In 2024 zijn alle beschoeiingen gedigitaliseerd, hiermee kunnen we de stukken voor de uitvraag (aanbesteding) voltooien voor een meerjarige uitvoeringsplanning.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Een wegenstelsel dat past bij de wensen van gebruikers.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

D1

We stellen een nieuw assetmanagementplan Wegen op.

D2

We geven uitvoering aan het meerjarenprogrammering onderhoud wegen, waarbij we afstemming zoeken met het uitvoeringsprogramma mobiliteit.

D3

We stemmen af met andere eigenaren van wegen en hun activiteiten (provincies Zuid- en Noord-Holland, waterschap, omliggende gemeenten, het Rijk).

D4

In samenwerking met Lisse en Teylingen doen we een pilot met de toepassing van diverse waterdoorlatende verharding.

D5

We stellen een assetmanagementplan Civiele Kunstwerken op.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Meer groen in de openbare ruimte.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

E1

Wij geven uitvoering aan het Groenbeheerplan. In de uitvoering zetten we in op klimaatadaptatie, het versterken van biodiversiteit, het tegengaan van hittestress en het bevorderen van participatie.

E2

We zetten in op het vergroten van het bomenbestand en tevens op het kroonvolume. We zetten de juiste bomen op de juiste plaats zodat er zowel boven- als ondergronds ruimte is voor de bomen om in kroonvolume toe te nemen. Hiermee leveren we een meetbare bijdrage aan maatschappelijke opgaven zoals klimaatadaptatie, biodiversiteit en leefkwaliteit. Grotere kronen zorgen voor verkoeling, waterregulatie, luchtzuivering en bieden meer ecologische waarde. Dit maakt het kroonvolume een effectievere indicator voor de structurele bijdrage van groen dan het aantal bomen alleen.

E3

Waar mogelijk wordt het groenareaal in de openbare ruimte uitgebreid, onder meer door het vergroenen van speelplekken en het vervangen van overbodige verharding door beplanting en bomen. Deze werkzaamheden worden zoveel mogelijk geïntegreerd met projecten binnen andere beheerdisciplines, zoals wegen, riolering en spelen. Door deze samenhangende aanpak worden uitvoeringsmomenten optimaal benut, overlast voor bewoners geminimaliseerd en kosten bespaard. De maatregelen leveren tegelijkertijd een bijdrage aan klimaatadaptatie, versterken de biodiversiteit en bevorderen een aantrekkelijke en toekomstbestendige leefomgeving

E4

We breiden het ecologisch beheer en onderhoud verder uit, met behoud van het huidige kwaliteitsniveau. Daarbij zetten we in op het vergroten van de ecologische waarde van bermen, plantsoenen en graslanden, onder meer door gefaseerd maaibeheer, natuurlijker inrichting en het stimuleren van inheemse beplanting.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Een veilig en prettig verlichte openbare ruimte. Momenteel bestaat 82% van de openbare verlichting uit (duurzame) ledverlichting. In 2026 willen we dit percentage vergroten.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

F1

We zetten in op het versnellen van het vervangen van conventionele verlichting door ledverlichting.

F2

We zetten in op verdere verduurzaming van de openbare verlichting door de verlichting, binnen de kaders van veiligheid en leefbaarheid, te dimmen waar en wanneer dat kan.

F3

We zorgen voor een nieuw onderhoudscontract openbare verlichting in samenwerking met Lisse, Teylingen, Noordwijk en Katwijk.

F4

Ten behoeve van het verhogen van de veiligheid zetten we in op het verlichting en het verbeteren van de verlichting op vrijliggende voetgangersoversteekplaatsen.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Een openbare ruimte waar het prettig verblijven en recreëren is.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

G1

We maken een inventarisatie van alle objecten in de buitenruimte en stellen (nieuwe) beheerplannen op. Te denken valt aan: beeldende kunstwerken, watertappunten, bankjes, informatieborden, etc.

G2

We herijken het beleidsplan spelen en stellen een beheerplan vast voor sport- en spelobjecten in de buitenruimte.

WAT WILLEN WIJ BEREIKEN?

Doel:   Een schone leefomgeving en goede omgang met grondstoffen.

WAT GAAN WIJ DAARVOOR DOEN?

Activiteit

Activiteit omschrijving

H1

We geven uitvoering aan het beleidsplan afval.

H2

We dragen zorg voor communicatie en educatie over afval sq. grondstoffen.

HOE GAAN WE DIT METEN?

We vinden we het belangrijk om meldingen in de openbare ruimte te behandelen en we streven daarbij naar een zo’n volledig mogelijke afhandeling. Binnen onze gemeente worden meldingen openbare ruimte aangemaakt en geregistreerd met de tool Fixi. Via dit systeem komen de meldingen binnen bij de organisatie, waarna vervolgens gehandeld kan worden om deze meldingen op te lossen.

SAMENWERKINGSPARTNERS

Verbonden partijen

Overige samenwerkingspartners

Meerlanden

Voor informatie over de verbonden partijen wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.

Deze pagina is gebouwd op 12/23/2025 11:25:16 met de export van 12/23/2025 11:16:36